العربية بعد العبرية، ערבית אחרי העברית
בחודש האחרון היו לנו גם כמה הצלחות במאבקים סביבתיים דרמטיים. הקדישו כמה רגעים לקרוא עליהן ועל ועוד כמה מאבקים שיוכרעו בזמן הקרוב. את העלון הזה ברצוני להקדיש לגיבורות ולגיבורים האלמונים, הנשים והגברים שהובילו את המאבקים.
אחרי כמעט ארבע שנים של מאבק עיקש, החליטה בשבוע שעבר הוועדה המחוזית לתכנון ובנייה של ירושלים ברוב מוחץ של 13 נגד 1 – למנוע מחברת IEI להרוס את אחד האזורים היפים ביותר בישראל, שפלת יהודה, ולמנוע ניסוי מסוכן ולא אחראי בפצלי שמן שעלול היה, בין שאר הסכנות, לגרום לזיהומי סביבה ומקורות מים. לקריאת התחקיר של אבנר הופשטיין, הארץ.
מעורבתי בנושא החלה לפני כמה שנים, כשכיהנתי כיו"ר הועדה המשותפת לסביבה ובריאות בכנסת. קיימתי בועדה דיוני שימוע מקיפים ביחס לפרויקט וביקרתי באזור. במסגרת השימועים העליתי שאלות רבות, לרובן המכריע לא קיבלתי תשובות מספקות. לקריאת הדיונים בוועדה ראו כאן,כאן, וכאן.
מאבק פצלי השמן היה קשה וממושך כי היו מעורבים כאן כסף אמריקני גדול והרבה לחצים פוליטיים וכלכליים. מולם התייצבו תושבי חבל עדולם שהקימו מטה מאבק, יחד עם פעילי החברה להגנת הטבע, גרינפיס, מגמה ירוקה, אדם טבע ודין וארגוני סביבה נוספים.
הפעילות היתה מגוונת. היא כללה הפגנות, פעילויות, מיצגים יצירתיים, ביקורים בכנסת, במשרד האנרגיה, במשרדים של חברת IEI מול כל מי שהיה מוכן או לא מוכן לשמוע. 45 אלף איש חתמו על העצומה נגד ניסוי פצלי השמן ונגד הקמת מפעל פטרוכימי באחד האזורים היפים ביותר בארץ.מחופשים לבקבוקי ענק אנושיים פנו הפעילים לרשות המים בבקשה להמציא תכנית ניקוי למים במידה ושכבת האקוויפר תיפגע במהלך הניסוי. על בניין עזריאלי הוקרנה הקריאה "למנוע את זיהום המים של ישראל- לעצור את ניסוי המסוכן". מאות פעילים צעדו מעמק האלה לכנסת מחופשים לשפני ניסוי, התקיים מחנה בן ארבעה ימים בעמק האלה ובסופו מאות המשתתפים יצרו מיצג של המילה "stop" . בפסח האחרון פעילים ותושבי האזור יצרו את הבאנר האנושי הגדול ביותר שנראה אי פעם בישראל "פצלי שמן – מסריח כמו הולילנד".
ברצוני להביע הערכה לחברי הוועדה לתכנון ובנייה במחוז ירושלים שקיבלו את ההחלטה. מילה טובה מגיעה לנציגי המשרדים הממשלתיים, ובראשם אנשי המשרד להגנת הסביבה ורשות הטבע והגנים. עובדי המדינה בועדה מילאו את תפקידם המקצועי ופעלו לפי מצפונם – בלי להיכנע ללחצים הכבדים שהופעלו עליהם.
ניצחון נוסף נרשם השבוע במאבק נגד קומבינת הבנייה בשטחים פתוחים – המועצה הארצית לתכנון ולבנייה החליטה ברוב של 14 נגד 9, לדחות את הצעת הממשלה לאפשר בנייה בשטחים פתוחים ירוקים. זו החלטה נכונה גם כי בישראל שטחים ירוקים אינם מותרות וגם כי הוכח שיש מספיק עתודות תכנוניות לבניית דירות בלי להרוס שטחים פתוחים. גם ההישג הזה הוא פרי של פעולה מרשימה בהובלת החברה להגנת הטבע, המטה לתכנון אחראי, אדם טבע ודין וארגוני סביבה נוספים בשיתוף פעולה עם המשרד להגנת הסביבה, רשות הטבע והגנים ונציגי השלטון המקומי. כדי לפתור את משבר הדיור לא צריך להפוך את כל הארץ להולילנד. צריך פשוט לבנות דירות איפה שניתן ודרוש.
התמונה מתוך אתר "הארץ"
ההצלחות האלה מלמדות שכשפועלים נכון אפשר בהחלט להצליח. אני מקווה שנדע לתרגם את הלקחים שלמדנו למאבקים הגדולים הנוספים המגיעים עכשיו להכרעה:
המאבק על חלקו של הציבור במשאבי הטבע- ועדת ששינסקי על הרווחים ממשאבי הטבע הוקמה בעקבות דרישתנו ובזכות הלחץ הציבורי. אבל מסקנות הביניים שלה מדאיגות מאד: במקום לעלות את התמלוגים של כי"ל על משאבי ים המלח מ-10% מפחיתים אותם ל-5% ומוסיפים מס על רווחי יתר שהוא מסובך ליישום ויש בו פרצות רבות שמאפשרות להתחמק מתשלום. המיסוי המוצע הוא נמוך, בוודאי כשמדובר במשאבים שלא היו שום השקעות במציאתם, להבדיל מהגז בים התיכון. בהמלצות המסתמנות גם אין כל ביטוי לעלויות הסביבתיות העצומות של הפקת המשאבים, למשל, בהרס ים המלח. שוד המים ברישיון שמבצעות חברות המים המינרליים ימשך, כאשר גם הן לא תחוייבנה לשלם תמלוגים. אין העלאה של התמלוגים מחומרי מחצבות, למרות שגם הם חומרים מתכלים שמחירי השוק שלהם אינם מבוטלים. ושוב מתעלמים גם מהצורך לפתח מנגנון מיסוי ייחודי על ייצוא של משאבי טבע. זו הטעות שנעשתה בתחום הגז הטבעי ואנחנו נשלם עליה ביוקר.
עלינו לקרוא לוועדה לקדם מהלך של החזרת משאבי הטבע לידי הציבור או לפחות, הבטחת תמורה הוגנת לציבור מהפקתם. אסור לאפשר מכירת חיסול נוספת של משאבי הטבע לטייקונים.!
המאבק על החופים – המאבק שניהלנו, יחד עם ארגונים סביבתיים וקבוצות תושבים, למען התיקון שיזמנו לחוק החופים המחייב בחינה מחודשת של תכניות ישנות, הוביל להקמת צוות בינמשרדי לבחינת הטיפול בסוגיה שאמור להמליץ לועדת השרים לחקיקה כיצד להתקדם בעניין. הצוות יגיש את המלצותיו עם פתיחת מושב החורף. אנחנו נזדקק לעוד הרבה לחץ ציבורי כדי שהחוק יעבור ויבטיח שמירה על החופים שלנו מפני יוזמות נדלניסטיות ישנות ובעיתיות שעלולות למנוע מהציבור הרחב את הגישה לים. המאבק הזה ימשך גם במושב הבא.
לקריאה נוספת: כיצד תראה רצועת החוף של ישראל בעשור הקרוב? קשת רוזנבלום, הארץ
לעמוד המאבק, להצטרפות לפעילות מגמה ירוקה בנושא
חברת רותם-אמפרט, מקבוצת כי"ל שבשליטת האחים עופר, מבקשת להקים מכרה פוספטים פתוח בשדה-בריר הסמוך לערד ולכסייפה. תושבי האזור מתנגדים למכרה שעומד לסכן את בריאותם. תסקיר השפעה בריאותית שנערך ע"י מומחים של משרד הבריאות ומומחה חיצוני שנשכר ע"י שרת הבריאות קבעו שבערד ימותו בני אדם כתוצאה מהפעלת המכרה, אנשים נוספים ימותו בכסייפה ובאל פורעה. קיים חשש שאבק פוספט רדיואקטיבי, חלקיקי אבק נשימים וגז ראדון יזהמו את האוויר של ערד ויגרמו לעליה במחלות ריאה ובתחלואת סרטן. בנוסף לכך תיפגע בריאותם של תינוקות, ילדים וזקנים. הנהלת כי"ל מפעילה לחצים כבדים ביותר כדי שהמדינה תאשר את הכרייה ובין היתר מאיימת בסגירת תחומי פעילות ובפיטורי עובדים. העניין יגיע להכרעה במועצה הארצית לתכנון ובנייה ב7/10 ועד אז עלינו להפעיל לחץ רב על השרים כדי שנציגי המשרדים יעשו את חובתם ויחליטו בהתאם לאינטרס הציבורי.
לקריאה נוספת ופעילות: אתר ההתנגדות למכרה , נייר עמדה של התושבים, חתימה על העצומה, מצגת, תחקיר ערוץ 10
אחרי הניצחון על מיזם פצלי השמן בעמק האלה, המערכה ממשיכה בחזית הצפון. השחקנים הם אותם שחקנים – תאגיד IEI בראשות אפי איתם והווארד ג'ונס מתכננים בעוד חודש לבצע ניסוי קידוחים בשיטות לא קונבנציונאליות למציאת נפט ברמת הגולן. מעבר למשמעות הפוליטית מרחיקת הלכת של קידוחים בגולן, שטח כבוש מבחינת הדין הבינלאומי, ההצעה מסכנת את מי התהום ברמה ואת הכנרת עצמה. הנפט שאותו הם מחפשים הוא נפט 'הדוק' הכלוא בתוך שכבת סלע קשה וכדי להפיקו יהיה צורך לבצע תהליך Fracking – תהליך שנוי במחלוקת שמתנגדים לו תנועות רבות בכל רחבי העולם .
לקריאה נוספת ופעילות: על ההתנגדות לשיטת ה- Fracking בניו-יורק, לעמוד מטה המאבק, לעצומה נגד הניסוי בגולן, על הבעייתיות של הניסוי .
בעקבות אירועים חוזרים בהם עסקתי של זיהום ושריפות במפרץ חיפה מוניתי להוביל את עבודתה של ועדת משנה של ועדת הפנים לנושא סביבה ובריאות במפרץ חיפה. לאחר עבודה של שלושה חודשים שכללה סיורים ודיונים עם כל הצדדים ועם תושבי האזור בנושא הק'מת נמל חדש בחיפה, הרחבת בז"ן, רמות הזיהום באזור חיפה ועוד, הצגנו בפני ועדת הפנים את המסקנות שלנו שישמשו כתכנית עבודה להתקדמות מכאן והלאה. את הדוח המלא ניתן לקרוא כאן.
הטיפול בנושא יימשך גם במושב הכנסת הבא. ביום שלישי 23.9 בשעה 18:00 אפגש עם תושבי חיפה והקריות בתאטרון בית נגלר, שדרות בן צבי 14 קריית חיים. מוזמנים ומוזמנות.
בכל המאבקים האלה לא נוכל להצליח בלעדיכםן. קחו עוד רגע להיכנס לאתרי המאבק ולראות שם במה תוכלו לסייע.
שלכםן,
דב.
في الشهر المنصرم حصدنا بعض النجاحات الهامّة في المجال البيئي، خصصوا البعض من وقتكم للاطلاع على هذه النجاحات وعلى عدّة أمور أخرى سيتم حسمها في الأيام المقبلة. أود أن أخصص هذه النشرة للنساء والرجال المجهولين الذين قادوا هذا النضال المتفاني وكان لهم دورا كبير في نجاحه.
بعد ما يقارب أربع سنوات من النضال المتواصل، قررت لجنة التخطيط والبناء في القدس الأسبوع الماضي بغالبية 14 صوتا مقابل 1 بمنع شركة IEI من هدم أحد أجمل المناطق البيئية في البلاد، في منطقة الساحل، منطقة "عدولام"، كما وأن تمنعها من القيام بتجربة الصخر الزيتي، وهي تجربة بيئية خطيرة، من ضمن المخاطر التي تحملها: تلويث الهواءومياه الشرب.لقراءة التقرير الذي أعده أفنرهوفشطاين، هآرتس.
نشاطي في هذا المجال بدأ قبل عدة سنوات، عند ترأس اللجنة المشتركة للبيئة والصحة في الكنيست. أقمت في اللجنة جلسات استماع تخص المشروعوقمت بجولات ميدانية في المنطقة. وطرحت أسئلة كثيرة ضمن جلسات الاستماع، لم أتلقى أجوبة على معظمها. لقراءة بروتوكول الجلسات، في هذا الرابط، وهذا، وهذا.
النضال في قضية الصخور الزيتية كان طويلا وصعبا. أمام الأموال الأمريكية الضخمة التي دعمت المشروع، والضغوطات السياسية والاقتصادية الكبيرة كان نضال شعبي قاده سكان منطقة "عدولام"، نشطاء منالشركة لحماية الطبيعة، غرينبيس، منظمة التوجه الأخضر (ميجاماييروكا) ومنظمة أدام طيفاع ودين.
النشاطات كانت متنوعة، شملت مظاهرات، عروض مبتكرة، زيارات للكنيست، زيارات بمكتب وزارة الطاقة، مكاتب شركة IEI ، نشاطات تطوعية أمام كل ما كان على استعداد أن يسمع صوتنا، وأمام من لم يكن مستعدا لذلك. 45 ألف شخص وقعوا على العريضة ضد تجربة الصخور الزيتية وضد إقامة مصنع بيتروكيماويات في أجمل المناطق الطبيعية في البلاد.
أود أن أشكر بشكل خاص أعضاء لجنة التخطيط والبناء في القدس الذين قاموا باتخاذ هذا القرار. ومندوبو المكاتب الحكومية الذين شكّلوا غالبية أعضاء الجنة. إذ قام أعضاء اللجنة بدورهم بشكل موضوعي ومهني بحت، دون الخضوع إلى ضغوطات وإملاءات خارجية كبيرة.
نجاح آخر هو في النضال ضد صفقة البناء في المناطق المفتوحة – المجلس القطري للتخطيط والبناء قرر في أغلبية 14 صوتا ضد 9 رفض الاقتراح الحكومي بإتاحة البناء في المناطق المفتوحة. القرار الذي اتخذته اللجنة هو قرار صائب، بحيث اثبت بانّ هنالك مخططات بناء كافية ولا حاجة لإلحاق الضرر في المناطق الخضراء. هذا الانجاز يعود أيضا إلى جهود بذلتها شركة حماية الطبيعة، "المقر للتخطيط المسؤول"، "أدام طيفاع ودين" ومنظمات بيئية أخرى بالتعاون مع وزارة حماية الطبيعة ومندوبي السلطات المحلية. لحل مشكلة السكن في البلاد، يجب البناء في المناطق المعدّة لذلك وفق الاحتياجات، وليس تحويل كل البلاد إلى هوليلاند.
الصورة عن صحيفة هآرتس
هذه الانجازات هي الإثبات أن العمل بطريقة ناجعة يصل بنا إلى هذه النجاحات. آمل أن نستطيع ترجمة العبر من هذه الانجازات في النضالات الكبيرة القادمة التي سيتم حسما الان:
النضال من أجل حصة الجمهور من الموارد الطبيعية – لجنة شيشينسكي لأجل الأرباح من الموارد الطبيعية أقيمت في أعقاب مطلبنا وبفضل الضغط الشعبي. لكن الاستنتاجات المرحلية التي أطلقتها اللجنة مقلقة جدا: بدل رفع عوائد شركة "كيل – كيميائيات لاسرائيل" من موارد البحر الميت إلى 10%، يتم خفضها إلى 5% وإضافة ضريبة على الأرباح الاضافية. هذه وسيلة يصعب تطبيقها ومن السهل جدا خرقها والتنصل من واجب الدفع. الضريبة التي تم فرضها منخفضة جدا، بالأخص على الموارد التي لم تنفق الدولة أي استثمار لاكتشافها، كالغاز في البحر المتوسط على سبيل المثال. في التوصيات المرتقبة لا تظهر أي قيمة للأضرار الجسيمة التي قد تلحق بالبيئة جراء استخراج الموارد الطبيعية، على سبيل المثال: تدمير البحر الميّت.
عملية السرقة لشركات المياه المعدنية المستخرجة من الينابيع الطبيعية ستستمرّ، بحيث لن يُطالبوا بدفع فوائد. لن تُرفع نسبة الفوائد من موارد الكسّارات، بالرغم من انّها موارد قابلة للتحلّل. ومرة تلو الاخرى يتم تجاهل الحاجة لتطوير نظام ضريبي خاص على تصدير الموارد الطبيعية. هذا هو الخطأ الفادح الذي تم في مجال الغاز الطبيعي وسوف ندفع ثمنها باهظ.
علينا ان نتوجه الى اللجنة لتشجيعها على اتخاذ خطوات واجراءات لاعادة الموارد الطبيعية الى عامة الناس، او على الاقل ضمان عائدات عادلة لعامة الناس من عملية استخراج وتصدير هذه الموارد الطبيعية. لن نسمح ببيع الموارد الطبيعية بثمن بخيس الى كبار رجال الاعمال في المجال.
النضال لأجل الشواطئ – النضال الذي خضناه مع منظمات بيئية ولجان أهلية، لأجل تصحيح قانون الشواطئ الذي بادرنا اليه يلزم فحص مجدد لمخططات قديمة أدى إلى أقامة طاقم وزاري مشترك لفحص كيفية علاج الاشكالية وفيما بعد تقديم توصية الى اللجنة الوزارية التشريعية.
سيقدم الطاقم توصياته في بداية دورة الكنيست المقبلة. سوف نحتاج الى الكثير من المؤازرة الشعبية لتكوين جبهة ضغط جماهيرية للمصادقة على هذا القانون والحفاظ على شواطئنا من المبادرات العقارية القديمة والتي من الممكن ان تمنع الجمهور الواسع من استخدام الشواطئ.
لقراءة اضافية: تقرير صحيفة هآرتس، لصفحة النضال، للانضمام الى نشاطات "ميجاما ييروكا"
شركة "روتم-امبرت"، من مجموعة "كيل" والتي يترأسها الاخوة عوفر، تقدمت بطلب اقامة منجم فوسفات مفتوح في المنطقة المحاذية لعراد والكسيفة. ان موقف سكان المنطقة معارض لاقامة المنجم والذي سيلحق اضرار صحية بحقهم.
تم اقامة لجنة لفحص مدى التأثير الصحي على السكان، على يد مختصين من وزارة الصحة ومختص خارجي، والتي نشرت تقرير، جاء فيه بان اقامة المنجم وتشغيله سيتسبب بموت سكان من "عراد"، الكسيفة وقرية الفرعة. هنالك تخوّف من ان غبار الفوسفات المشعّ، استنشاق الغبار وغاز الرادون سيعكسون مدى التلوث البيئي في المنطقة وحتمًا سيسبب زيادة في امراض الرئة والامراض السرطانية. اضافة الى ذلك، سينعكس التلوث في ايذاء صحة الرضع، الاطفال والمسنين. ادارة شركة "كيل" تضغط بصورة شديدة على الدولة حتى تقوم بالمصادقة على اقامة المنجم وتهدد باغلاق اماكن العمل التي تديرها وفصل العمال فيها. هذا النضال سيصل الى مرحلة اتخاذ القرار في المجلس القطري للتخطيط والبناء في السابع من اكتوبر المقبل وحتى ذلك الحين علينا ممارسة المزيد من الضغط على الوزراء حتى يقوم ممثلو الوزارات بواجبهم ويتخذوا قرارات وفق العمل من اجل المصلحة العامة.
لقراءة اضافية: موقع النضال ضد المنجم، موقف سكان المنطقة، التوقيع على العريضة، عرض شرائح، تقرير القناة العاشرة.
بعد النجاح التي حصدناه في نضال مشروع الصخور الزيتية في منطقة "عيميك هإيلا" جنوبا، الحملة مستمرة شمالا. اللاعبون هم نفسهم، شركة IEI برئاسة ايفي ايتام وهوارد جونز يخططون الشهر المقبل لتجربة طرق حفر غير تقليدية للتنقيب عن النفط في الجولان. بالاضافة إلى التداعيات السياسية للتنقيب عن النفط في منطقة محتلة وفق القانون الدولي، هذا المشروع يهدد المياه الجوفية في الجولان وفي طبريا. النفط الذي يتم التنقيب عليه هو نفط محصور بين طبقة صخور صلبة جدا واستخلاصه يهدد البيئة بشكل خطير.
لقراءة اضافية: عن النشاط ضد طريقة Fracking، لصفحة لجنة النضال، للتوقيع على العريضة ضد التنقيب عن النفط في الجولان، عن مخاطر تجربة التنقيب عن النفط.
في أعقاب تعاملي مع حالات متكررة حول تلويث وحرائق في خليج حيفا، تم تعييني لقيادة عمل اللجنة الفرعية المختصة في شؤون الصحة والبيئة في منطقة خليج حيفا، التابعة للجنة الداخلية في الكنيست. بعد عمل استمر مدة ثلاثة أشهر، والتي تخللت جولات ميدانية واجتماعات مع جميع الأطراف ومع سكان المنطقة بخصوص انشاء ميناء بحري جديد في حيفا. لقراءة التقرير الكامل اضغطوا هنا.
معالجة الموضوع ستسمر خلال الدورة القادمة للكنيست. في يوم الثلاثاء 23.9 الساعة 18:00 مساء سألتقي مع سكان مدينة حيفا والبلدات المحيطة في مسرح "بيت ناجلر"، في شارع "بن تسفي" 14، في كريات حييم، أنتم مدعوون للمشاركة.
لن ننجح في نضالاتنا بدون دعمكم ومساندتكم. خصصوا بعض من وقتكم للاطلاع على المواقع الالكترونية المتعلقة في هذه النضالات وكونوا جزءا منها.
لكم\نّ
دوف